Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam công bố chuối Ngự Đại Hoàng nằm trong top 50 loại trái cây đặc sản Việt Nam vào năm 2012.

Chuối ngự được trồng tại làng Đại Hoàng, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam (xưa là phủ Lý Nhân). Người dân Đại Hoàng ghi lại trong sách sử địa phương, một lần vua Trần cùng đoàn tùy tùng xuôi thuyền từ kinh thành Thăng Long về hành cung Thiên Trường nghỉ chân tại Lý Nhân đã ăn thử giống chuối địa phương. Thấy loại quả ngon, vua ban thưởng và truyền cho người dân nhân giống. Từ đó, chuối làng Đại Hoàng được mang tên chuối Ngự, hay còn gọi là chuối tiến Vua.

Theo quan niệm của người dân địa phương, trong những ngày lễ tết có nải chuối ngự tiến vua dâng lên bàn thờ gia tiên là biểu tượng cho sự đủ đầy của năm mới bởi vẻ ngoài sáng đẹp, hương vị thơm ngon và đặc biệt là lịch sử văn hoá tốt đẹp của loại chuối này.

Chuối ngự Đại Hoàng được nhiều người yêu thích vì thơm ngon và gắn với lịch sử văn hoá tốt đẹp.

Năm 2009, Cục Sở hữu trí tuệ đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm chuối ngự Đại Hoàng. Từ đó đến nay, chuối ngự Đại Hoàng được nhiều người tiêu dùng biết đến và có giá trị cao trên thị trường.

Chuối ngự Đại Hoàng có ba loại là chuối ngự trắng, chuối ngự trâu và chuối ngự mít. Chuối ngự trắng quả to, khi chín vỏ quả có màu vàng tươi, sáng bóng, quả hơi tròn lẳn, thịt quả vàng thơm nhẹp. Chuối ngự trâu quả to, vỏ quả khi chín có màu vàng nhạt, thịt quả màu vàng nhạt, không có hương thơm. Chuối ngự mít quả nhỏ, thon, khi chín vỏ quả mỏng và có màu vàng đậm, thịt quả vàng hơi hồng, hương thơm ngát.

Chuối ngự có chứa nhiều kali, axit amin, 11 loại khoáng chất và 6 vitamin. Vì vậy, ăn chuối ngự thường xuyên giúp cung cấp thêm năng lượng cho cơ thể. Quả chuối nhỏ, vỏ vàng sáng, xếp đều đặn trên một nải có thể để hàng tuần vẫn ngọt và thơm ngon.

Giống chuối khó trồng và chăm sóc

Báo cáo nghiên cứu về kĩ thuật trồng chuối ngự của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hà Nam cho biết, chuối ngự thích hợp với đất phù sa ven sông suối, thoát nước và giữ ẩm tốt, có nhiều đạm và kali. Ở các dải đất ven sông Châu Giang, huyện Lý Nhân, ngoài thổ nhưỡng thích hợp thì đặc điểm khí hậu gió mùa cũng là những điều kiện rất thích hợp cho cây chuối ngự sinh trưởng và phát triển.

Ông Trần Phương Hùng, Hội Sản xuất và Tiêu thị chuối Ngự Đại Hoàng chia sẻ: "Chuối ngự thích hợp sinh trưởng ở nhiệt độ từ 26-28 độ C. Cây rất cần nước, nhất là lúc phân hoá mầm, ra hoa, kết quả vì vậy người trồng chuối phải giữ ẩm, chống hạn cho chuối trong mùa khô và chống úng trong mùa mưa lũ".

Theo ông Trần Khắc Năm, một nông dân có kinh nghiệm nhiều năm trồng chuối ngự ở làng Đại Hoàng chia sẻ: "Chuối ngự có đặc điểm thân cao, yếu, giòn, dễ gãy đổ nên khi trổ buồng cần phải làm cột chống đỡ. Mỗi một bụi chuối không để quá 3 mầm, tức là có 1 cây mẹ và 2 cây con chuẩn bị cho thế hệ sau".

Ngoài ra, chuối ngự không ưa bón phân tươi, phân đạm chỉ bón vào thời gian đầu, nếu bón vào lúc chuối đang ra hoa đậu quả dễ gây nứt vỏ và quả chuối không giữ được màu sắc, phẩm chất nguyên bản. Vì vậy, để chuối chín đạt tiêu chuẩn, không chỉ cần chú ý kỹ thuật trồng, phương pháp chăm sóc mà công đoạn dấm chuối cũng rất quan trọng. Những hộ dân trồng nhiều chuối thường phải có lò dấm bằng vách đất.